Ethiek van de betaalbaarheid van zorg

Ontwikkeling van een onderzoeksagenda
De eerder genoemde Celsus conferentie over ‘Kanteling van zorg’ werd voorafgegaan door een ochtendprogramma dat in teken stond van ‘Ethiek van de betaalbaar van zorg’. Doel was om met de 26 genodigden uit verschillende geledingen (ethici, hoogleraren, huisartsen en medewerkers van zorgverzekeraars en ministerie van VWS en medewerkers van de Celsus academie zelf) te komen tot een onderzoeksagenda voor dit brede thema. Afgesloten werd met de formulering van een eerste opzet van een onderzoeksagenda. De komende periode worden in subgroepen verschillende onderwerpen verder uitgewerkt.

Organisatoren waren dr. P. Jeurrissen en dr. S. Groenewoud, klik hier voor het volledige programma. vier grote thema’s werden belicht met een referaat en coreferaat. Hieronder een opsomming van de verschillende sprekers en de link naar hun presentaties:

QALYs en Ethiek
‘QALYs and Ethics: geen alternatief voor QALY’
Prof.dr. Jan J. van Busschbach, hoofd a.i. afdeling Medische Psychologie en Psychotherapie Erasmus MC, hoofd onderzoeksafdeling Viersprong Institute for studies on Personality Disorders (VISPD). Erasmus MC.

‘Moeten we zoveel mogelijk QALYs produceren in de zorg?’
Prof.dr. Gert Jan van der Wilt, Hoogleraar Health Technology Assessment afdeling Health evidence Radboudumc, lid van commissie BVO Gezondheidsraad, Zorginstituut Nederland.

Fair Care / Medical Footprint
‘Sustainable healthcare in het Radboudumc’
Prof. dr. PCM van den Kerkhof, dermatoloog Radboudumc en lid van de Commissie Sustainability Radboudumc.

‘Medical Footprint, voor duurzame gezondheidszorg’ (pagina 1-7)
Dr. Stef Groenewoud

‘Moet alles wat kan?’
‘Moet alles wat kan? Vragen rond medische beslissingen bij het (begin en) einde van het leven’
Mw. drs. Gonny ten Haaft, ZonMw en freelance journalist.

‘Kan alles wat zou moeten?’
Prof. dr. Johan Polder, Chief Science Officer gezondheidseconomie RIVM, hoogleraar Economische aspecten van gezondheid en zorg, Universiteit van Tilburg.

Commodificatie van zorg
‘Commodificatie van Zorg: een ethische reflectie op selectieve zorginkoop en de ‘Budget-polis’’ (pagina 8-15)
Dr. Stef Groenewoud

Samenvatting
Het eerste referaat handelde over achtergrondinformatie bij de QALY’s, dit werd helder toegelicht door prof. dr. J.J. van Busschbach. Capability is een belangrijke uitkomst waar de Celsus academie meer onderzoek naar kan doen. Prof. dr. Gert Jan van der Wilt sloot hierbij aan met zijn co-referaat over de productie van QALYs in de zorg?’.

Prof. dr. PCM van Kerkhof vervolgde met een referaat over duurzame gezondheidszorg in Radboudumc. Belangrijk aspect hier was het creëren van waarde uit verschillende perspectieven, en dat het voor onderzoekers belangrijk is om altijd te bedenken vanuit welk perspectief ze onderzoek doen. Ethicus en gezondheidswetenschapper dr. S. Groenewoud hield aansluitend een co-referaat over toepasbare oplossingen voor duurzame gezondheidszorg met het doel om vooral ook discussie te genereren.

Mw. drs. G. ten Haaft van ZonMw vervolgde na een koffiepauze met een referaat over het thema ‘moet alles wat kan?’ Hieruit werd duidelijk dat artsen vragen over kosten lastig vinden. Het is belangrijk om te kunnen voorkomen dat mensen, zowel aan het begin als aan het eind van hun leven, te lange (en uitzichtloze) behandelingen krijgen.
Dit thema ‘kan alles wat moet kunnen’ werd in een co-referaat door prof. dr. J. Polder, gezondheidseconoom bij RIVM op verschillende niveaus, macro, meso en micro, belicht. Hier werd nagedacht over wie de verantwoording moet nemen in het bepalen van grenzen voor behandelingen en de kosten ervan. Interessant discussiepunt dat hieruit naar voren kwam was of leefstijl een keuze is of dat het meer te maken heeft met sociale druk.

Dr. S. Groenewoud besloot met een referaat over commodificatie van zorg(1), het als consumptie-artikel beschouwen en distribueren van gezondheidszorg. Dilemma’s hierbij zijn dat je als gezonde burger niet kan voorspellen wanneer je zorg nodig zult hebben en dat ons gezondheidssysteem is ingericht op basis van solidariteit. Verder werd belicht hoe zorginkoop (helaas) alleen op basis van kosten en minder op basis van kwaliteit geschiedt.
Gezamenlijk hebben alle aanwezigen de gepasseerde onderwerpen nogmaals doorgenomen, en hieruit een eerste onderzoeksagenda voor de Celsus academie geformuleerd. Het was een zeer nuttige en inspirerende ochtend waarover alle aanwezigen zeer te spreken waren!

Vervolg
Momenteel werken we het thema ‘Het maken van waardevolle keuzes voor verzekerde zorg’ als eerste verder uit. In december willen we daarover opnieuw een mini-symposium organiseren. Blijf op de hoogte via onze website en via onze nieuwsbrief.

(1) Lees ook de eerdere blog - Morele grenzen aan marktwerking in de zorg van dr. S. Groenewoud over dit onderwerp.