Medisch specialist ‘steward’ van schaarse zorgeuro’s?

In Nederland is nog nooit onderzocht hoe medisch specialisten hun rol percipiëren in het betaalbaar houden van de zorg, Celsus gaat hier nu verandering in brengen. In hoeverre zijn specialisten bereid te acteren als ‘stewards’ van schaarse middelen? In de VS werd hier al onderzoek naar gedaan. Amerikaanse artsen toonden een hoge mate van kostenbewustzijn, gaven aan hier een bepaalde mate van verantwoordelijkheid voor te voelen maar waren weinig enthousiast over fundamentele maatregelen die het kostenprobleem adresseren.

Waarom medisch specialisten?
Medisch specialisten vormen een interessante doelgroep om een aantal redenen. In de eerste plaats wordt een groot deel van de zorguitgaven gedaan in ziekenhuizen met een cruciale rol voor medisch specialisten. Ten tweede is een belangrijk deel van de maatregelen die moeten leiden tot betaalbare zorg specifiek gericht op ziekenhuizen en medisch specialisten. De effectiviteit van deze maatregelen is mede afhankelijk van draagvlak onder medisch specialisten.

Stewardship
Wat gaan we precies onderzoeken? In de VS is recent de term ‘stewardship’ geïntroduceerd. Stewardship impliceert dat medisch specialisten zich bewust zijn van de kosten van hun behandelbeslissingen en dat zij rekening houden met de kosten van een behandelbeslissing. Oftewel: baten worden afgewogen tegen kosten, en zorg met weinig waarde voor de patiënt (lower value services ) wordt zo weinig mogelijk verstrekt.

Vooralsnog is onbekend in hoeverre Nederlandse medisch specialisten volgens de principes van stewardship handelen en hoe zij überhaupt tegen deze rol aankijken. Waar lopen zij tegen aan hierin? Wat zijn dilemma’s? Wat maakt het moeilijk of makkelijk om kostenbewust hoog kwalitatieve zorg te verlenen?

De monitor betaalbaarheid
De monitor, uitgezet als een online enquête onder een steekproef van medisch specialisten, bevat daarom niet alleen vragen met betrekking tot stewardship. Ook andere relevante thema’s, zoals kostenbewustzijn in algemene zin, behandelbeslissingen in het geval van hele dure zorg en de eerder genoemde lower value services komen aan bod. Tenslotte vragen wij de medisch specialisten hoe zij aankijken tegen verschillende beleidsmaatregelen.

De ontwikkeling van de vragenlijst kende verschillende stappen. We zijn begonnen met een uitgebreide literatuursearch naar bestaande vragenlijsten voor medisch specialisten. Op basis van deze literatuur hebben wij een concept-vragenlijst opgesteld. Door middel van focusgroepen onder medisch specialisten en beleidsmedewerkers van het ministerie van VWS hebben we de vragenlijst verfijnd. Een deel van de vragen gaat in op de campagne ‘Verstandig Kiezen’ van de Federatie Medisch Specialisten en is samengesteld in samenwerking met de Federatie. De lijst hebben we aangeboden aan meer dan 60 medisch specialisten in een pilot. We staan nu op het punt om de lijst landelijk uit te sturen.

Met de monitor betaalbaarheid willen wij percepties en problemen rond betaalbaarheid van zorg signaleren vanuit de blik van medisch specialisten en volgen in de tijd. We houden u op de hoogte!